Xoşbəxtlik düsturu - Kəmalə Mirzəyeva yazır

1001info.az  Kəmalə Mirzəyevanın “Xoşbəxtlik düsturu” hekayəsini təqdim edir. 

         Xoşbəxtlik düsturu

Bu gün hiss elədi ki, daha əvvəlki adam deyil. Əvvəlki həvəsi yoxdur, heyi də qalmayıb. Güc-bəla birtəhər yerindən tərpəndi, ayağa durmağa çalışdı. Bildi ki, bir az da uzansa, daha qalxa bilməyəcək, fikirlər onu didib-dağıdacaq. Fikir də bir ola, iki ola... 
Amma onun dinclyini əlindən alan Fəxrinin ondan xəbərsiz evlənməyi və bir gündə qayınanasıgilə köçməyiydi. Ona heç nə demədən, xeyir-dua belə almadan çıxıb getmək... 
Fəxri belə etməməliydi. Axı atasının onu bu dünyada necə sevdiyini hamıdan yaxşı bilirdi...
Bəlkə Fəxri sevdiyi qızın ondan 10 yaş böyük olduğunu əvvəlcədən deməsəydi, o da bilməzdi, bilmədiyi üçün də bu münasibətin əleyhinə getməzdi. Sonrası da belə olmazdı...
Özü də bilir ki, bu dedikləri bir təsəllidir, sadəcə özünü aldatmaqdır. Yəni Fəxri gərək onu aldadaydı, yalan deyəydi? 
Sonra, iş-işdən keçəndən sonra nə olur-olsun, hə? Sonra da başlayaydı ki, niyə düzünü deməmisən? 
Amma daha gecdir. Fəxrinin onu gələcək gəlini ilə tanış etmək istəyinə elə pis reaksiya vermişdi ki, guya dünya dağılıb: 
- Bu nədir belə? Qız tapa bilmirdin? Belə tələsirdin evlənməyə?
Sonra da öz-özünə deyir ki, heç gözündən kənara qoydun ki, kiminləsə oturub dursun, yaxşı-pis nədir bilsin. İlk rast gəldiyi bu oldu, onu da qəbul elədi...
- Həm də o, düz yolun yolçusu olsaydı, özü buna razılaşmazdı. Yəqin yaşı keçir deyə yapışıb səndən. 
Fəxrinin bu sözlərdən sonra nələr yaşadığını indi təsəvvür etməyə çalışır:
- Ona ər yox, ona-buna göstərməyə sənin kimi "uşaq" lazımdır. Özü də sənin kimi təhsilli, ağıllı-başlı bir "uşaq".
Atasının bu dediklərindən sonra Fəxrinin rəngi əvvəlcə ağarıb, sonra qapqara olmuşdu. Onu tək böyüdən, min zülmlə bu yaşa çatdıran atasına başını qaldırıb bir kəlmə belə deyə bilməmişdi. Bir həftə sonra sakitcə evdən getmişdi. Kiçik bir məktub qoymuşdu: “Ata, bu günə kimi etdiklərinə görə sağ ol. Amma mən öz qərarımı verdim... Çalış sən də sağlamlığını qoru və xoşbəxt ol!”
Bu üç cümlə onun dünyasını, arzularını, xəyallarını tar-mar etmişdi, inana bilməmişdi, təkrar-təkrar oxumuşdu...
Bu yaşa kimi çox çətin günləri olmuşdu. Amma bu, ona dəyən ən böyük zərbəydi. Məktub yazıb getmək nəydi? 
26 ildir ki, həyatının bütün mənası Fəxriydi. 
O doğulan gün xəstəxanada həkim: "Oğlunuz oldu" - deyəndə həyatının ən xoşbəxt anlarını yaşadığını düşünmüş, “Allah çəkdiyim əzabların mükafatını verir” - demişdi. Beş qurban demişdi ayrı-ayrı ocaqlara... 
Elə bunları düşünərkən xəstəxanada həkim və tibb bacılarının təlaşla ora-bura qaçdığını görmüşdü...
Yarım saat çəkmədi o xoşbəxt anlar..."Qıcolma baş verdi, qoruya bilmədik ananı", - dedilər...
 Hiss etdi ki, ürəyi bulanır, başı ağrıyır. İstədi  Fəxrini haylasın ki, çaydanı qoysun isinməyə. Zoğallı çay keçdi ürəyindən... Yadına düşdü ki, evdə özündən başqa heç kim yoxdur. Lap dilxor oldu... Beş aydır bu evdə təmtəkdir...
Zorla yerindən qalxıb pəncərəyə yaxınlaşdı. Günəşın istisini hiss etmək istədi. Bədənindəki üşütməyə bəlkə kömək olar deyə düşündü. 
Pəncərəni açıb ətrafa baxdı. Qonşu həyətdə domino oynayan Əliylə Musa onu görüb səslədilər:
- Ay Nazim, indi durursan? Ə, nə vaxtın yatmağıdır bu?
- Zalım oğlu, burda çempionat gedir e, bayaqdan qırırıq bir-birimizi, eşitmirsən?..
- Oyunçu aparsın - dedi və geri çəkilmək istəyirdi ki, Musa yenidən ona səsləndi:
- Oyunçu bilmirəm, amma əvvəl-axır Əzrayıl aparacaq. Sən Allah, o gəlməmişdən gəl gedək bir Quzu Orucun yerinə, bir tikə çörək yeyək, bir az da içək...
Nə düşündüsə ardınca:
- Hesab  da mənlikdir ha... - dedi.
"İçək?" Diksindi... 
Üstündən illər keçsə də, hər dəfə içki sözünü eşidəndə eyni hissləri keçirirdi. O hadisədən sonra dilinə içki dəydiyini xatırlamırdı...

***

Gec evlənmişdi. 35 yaşı olanda ata olmuşdu. Bu da səbəbsiz deyildi. Ailədə üç bacının tək qardaşı idi. İndi də deyə bilmir ki, bu, onun xoşbəxtliyi idi, ya bədbəxtliyi?
Doğrudur, onun özündən kiçik bacılarıyla həyətdə-bacada oynadığını, onları məktəbə aparıb-gətirdiyini, bacılarının ona necə sarıldığını görənlər həsədlə deyirdilər ki, bu üç bacının tək qardaşa olan  sevgisi Nazimi ömrü boyu  xoşbəxtlərin xoşbəxti edəcək, Nazim təklik nədir bilməyəcək... 
Amma birdən-birə hər şey dəyişdi, belə demək mümkünsə, alt-üst oldu, bir andaca Nazim həm təkliyi gördü, həm də itkini. Özü də heç vaxt yeri doldurulmayacaq bir itkini...

***
 
O günün xoşbəxtliyini indi də həm ləzzətlə, həm də xüsusi bir ağrıyla xatırlamaqdadır.
Əsgərlikdən gələn günü atası üç qurban kəsdirdi. Dedi:
- Üç  bacının tək qardaşına üç qurban demişəm.
Həyət adamlarla doldu-boşaldı, gələn-gedən, səs-küy... Toy-bayram oldu o gün. 
Elə həmin axşam yaxın qonşular atasını Orucun kənddən bir az aralıda, "Şamlıq" deyilən yerdəki yeməkxanasına apardılar.
Atası, bəlkə də, ömründə yaşamadığı xoşbəxtliyini, səadətini dostlara verdiyi qonaqlıqla,  yeyib-içməklə bildirirdi. Elə bu qonaqlıq da həm Nazimin, həm də ailəsinin  evlərindəki əmin-amanlığa, sakitliyə, belə desək, həmin  "o" xoşbəxtliyə son qoydu.
O axşam hətta bu kəndin tarixində belə olmayan bir faciə baş verdi. Dostlarıyla evinə qayıdan ata qaranlıqda evin arxasındakı ot tayasını yandırıb özünü də atmışdı odun içinə. Qışqıra-qışqıra yanıb kül olmuşdu.
Evdəkilərin qışqırığına, fəryadına hamı tökülüb gəlsə də,  onu xilas edə bilmədilər. Atası nədənsə belə xoş bir gündə onları tək qoyub ölümü seçmişdi...
Hərə bir söz deyirdi:
- Günorta qurban əti yeyib axşam da araq içib...
Biri deyirdi:
- Allah bilir nə dərdi var imiş ki, açıb-ağarda bilməyib?..
Biri deyirdi:
- Nə günahı vardısa, özünü belə cəzalandırdı...
O biri deyirdi:
- Allahın qəzəbinə gəlib...
Başqa birisi:
- Bir özü bilir, bir Allahı...
Biri deyirdi: 
- Əli qurban ətinə dəyib, ona görə oldu.
Biri deyirdi: 
- Ömrü boyu hər şeydən narazı idi, ona görə belə etdi.
Biri deyirdi: 
- Olacağa çarə yoxdur. Olubsa, deməli, olmalıydı...
Başqa birisi deyirdi:
- Yaxşı adamın sonu belə olmamalıydı...
Nazimin anası isə göz yaşlarını axıda-axıda oğlunu qucaqlayıb tamam başqa şeylərdən danışırdı:
- Onun dərdi vardı, bala, dərdi. Dərd onu yandırdı...
Nəydi bu "dərd" ki, atası onun çarəsini özünü yandırmaqda tapmışdı?
Nazim bunu anasından sonralar da öyrənə bilmədi.
- Dərdi vardı, bala, dərdi...

***

Anasından bir cavab ala bilməyən Nazimi bu hadisə ömrü boyu yandırıb yaxacaq, ona dinclik verməyəcək: 
- Axı nə üçün? Nəyə görə?
Bunu da bilirdi ki, bu sualına atasından başqa heç kim doğru cavab verə bilməyəcək. 
Yanan tayadan və atasından qalan o qoxu hələ də canındaydı...

***

Atasının yeddi mərasimindən sonra hamı dağılıb getdi.
Elə o gündən qara günləri başladı. Atasından sonra gündən-günə əriyən ana, bir-birindən balaca bacılar, bir də ki o və ona zillənən gözlər.
Ömür boyu bazar-dükan görməyən ana və həyatı hələ tam dərk etməyən bacılarının taleyi həmin gündən başlayaraq ondan - 20 yaşlı Nazimdən asılıydı... 
Günlərlə iş axtardı, özü günlərlə ac-susuz qaldı, amma hər axşam evə əli dolu gəldi. Harda iş oldusa, getdi, az-çox demədi, nə verdilərsə, qane oldu.
Başqa yolu yoxuydu... Üç-dörd cavanı da başına yığıb evlərdə təmir işlərinə başladı.
İlk işləri qonşuları Sələmbər xalanın evi oldu.
Bundan sonra tərifi hər yerə yayıldı. Əl qabiliyyətindən, səliqəsindən o qədər danışdılar ki, hətta bir gün rayonun başçısı dalınca adam göndərib yanına çağırtdırdı. 
- Qonaq evini sən təmir edəcəksən. Gələnimiz-gedənimiz çoxdur. Elə olsun ki, qonaqlarım burdan razı getsinlər, - dedi.
Üç aydan sonra təzə təmirli qonaq evində gecələyən qonaqların ağızdolusu tərifindən sonra başçı Nazimi yenidən yanına çağırdı və bu dəfə onu birdəfəlik işlə təmin etdi. 
Nazim əlinin zəhməti, halal qazancı ilə anasına da, üç bacısına da heç bir korluq vermədi, təhsil almalarına kömək oldu, toylarını elədi, cehiz aldı, onların xoş günlərində qol qaldırıb oynadı.
Otuz dörd yaşında hiss etdi ki, özü də təkdir və bu təklik onu sıxır. Gündən-günə əmin olurdu ki, yaşamadığı gəncliyi artıq onunla vidalaşmaqdadır...
Belə günlərin birində hər şey bir andaca dəyişdi. İdarəyə yeni gələn gülərüzlü, bəstəboylu Könül çox xoşuna gəlmişdi. Hiss edirdi ki, bu, tamamilə başqa bir hissdir, başqa bir duyğudur. Hər gün işə çatan kimi dərhal bir bəhanə tapıb onun otağına boylanardı. 
Gün gəlib çatdı ki, Könül də Nazimə biğanə olmadığını hiss etdirdi. Rayonda böyük toy məclisi quruldu... 
Bir il xoşbəxt yaşadılar... Amma Fəxrinin doğulmağıynan hər şey alt-üst oldu. Həyatın ən ağır günləri başladı...

***

Soyuducuya baxdı. Zoğal mürəbbəsi çoxdan açıq qabın içində qalıb qurumuşdu. 
Bir qaşıq götürüb stəkana tökdü, üstünə də qaynar su aldı. 
Bir qurtum içdi. Amma hiss etdi ki, zoğalın dadı yoxdur.
Bəlkə də ağzında dad qalmamışdı ...

***

...Körpə üç gün heç kimin yadına düşməmişdi. Dəfn, gələn-gedənlər... 
Dördüncü gün xəstəxanadan zəng gəlmişdi. Körpənin yaxınları qərar verməliydilər. Rəhmətliyin anası: "Qızımdan qalan tək yadigardır" - deyib uşağı aparmaq istəsə də, Nazim razılaşmadı:
- Uşaq öz evində böyüyəcək, kim də istəsə gəlib görəcək, - dedi.
Yaşlı anasıyla birgə onu böyütdülər, gecəni-gündüzə qatdılar... Fəxri iki yaşına çatanda nənəsi də rəhmətə getdi.
Ən çətin günlər idi... 
Bacılarının təkidi ilə cəmi iki il ərdə olub uşağı olmadığına görə boşanan Məlahətlə evlənəsi oldu. Həkim Məlahətə heç vaxt ana ola bilməyəcəyini demişdi. Bunu eşidəndə Nazim ona acısa da, bir tərəfdən də sevinmişdi: "Analıq sevgisini bütünlüklə Fəxriyə göstərər, ona daha çox bağlanar", - demişdi. 
Amma nədənsə Məlahət nə qədər "qayğıkeş" olduğunu canfəşanlıqla ona nümayiş etdirməyə çalışsa da, bir fikir ona rahatlıq vermirdi - uşaq gecələr ağlayanda Məlahət - yerindən çətinliklə qalxar, uşağa candərdi yaxınlaşardı...
Bir gün işdən gələndə qapını döysə də, açan olmadı. Öz açarı ilə qapını açıb içəri girəndə həyətin yuxarı başındakı hamamdan uşağın ağlamağını eşitdi. Arada da qışqırıq səsləri və şappıltı... Yaxınlaşanda Məlahətin Fəxrini çimizdirdiyini və qaynar suyun altından qaçmağa çalışan uşağın rezin ayaqqabı ilə kürəyinə vurduğunu gördü. 
- İt balası, çim qurtar daa. 
Quruyub qalmışdı. O an Məlahətin üzündəki ifadə, səsinin tonu onu qorxutmuşdu.  O, balasını kimə etibar edib?
Elə həmin gün Məlahəti yola saldı və and içdi ki, bir də bu evə qadın ayağı dəyməyəcək.  Dəymədi də... 
O, bir də balasını heç kimə etibar etmədi. Hamı onun atalığından danışdı, hamı onun Fəxrini necə sevə-sevə böyütdüyündən söhbət etdi...

***

- Gəlirsən? Gedirik haa...
Əlindəki stəkanı kənara qoydu.
"Yox, bu dəfə o da zoğal arağı içəcək!" Qərarlıydı: "Bəlkə bir az yüngülləşər...".
Geyinib iti addımlarla həyətə düşdü və gedənlərə qoşuldu.
Musa ona baxıb qayıtdı ki:
- Bəs deyirdin xəstəsən, maşallah, bizdən qıvraqsan ki...
- Səni ki evdən çıxardıq - biz qəhrəmanıq...
Bunu da Əli dedi. Oturdular.
Quzu kababının süfrəyə gəlməyinnən qurtarmağı biriydi. Yanında da duzlu xiyar, motal pendiri və zoğal arağı... 
Süfrəyə qulluq edən qadını ilk dəfə görürdü -yaraşıqlı, uzun qamətli, qapqara saçlı. Deyəsən, buralı deyildi. Dumanlı gözlərlə ha baxdısa, tanıya bilmədi. Fikrindən keçdi ki, həyatın qəribəliyinə bax: belə bir qadını burda içkili kişilərə qulluq etməyə vadar edən nədir? Eyni zamanda birdən-birə özündə ilk dəfə gördüyü bu qadına qarşı qəribə bir doğmalıq da hiss elədi.
- Ay Səhər, Allah razı olsun səndən, bura kimi gəlsə də, inanmazdıq ki, içsin.
- Səhər süzəni kim içməz ki? Zəhər olsa belə, bal kimi gedər.
- Baldır da bal...
Nazim növbəti qədəhi başına çəkib uzaqlaşan qadının arxasınca baxdı. Ona elə gəldi ki, qadın bu dəfə ondan bu doğmalığı hiss edib Əlinin, Musanın şit sözlərini, eyhamlı atmacalarını eşitmək istəmədi.
- İlk dəfədir görürəm. Burda nə vaxtdan işləyir ki? Həm də nə əcəb...
- Adam içinə çıxırsan ki, biləsən nə var-nə yox?  Qonşu rayonda da yeməkxanada işləyib. Oruc bura təzə kababçı gətirəndə bu da yanında gəldi. Sonra kababçı getdi. Amma Səhər qaldı. Oldu "bizim" Səhər... Deyəsən, buralar xoşuna gəlib.
- Bəs harda qalır?
Özü də bilmədi niyə soruşduğunu...
- İçək, özü gələndə deyər. 
Nazim bu dəfə də axıra kimi içdi. Və hiss etdi ki, bütün bədəninə xoş istilik yayılmaqdadır.
- Ay Səhər, ağsaqqal soruşur ki, sən harda qalırsan?
Səhər cavab verməyib sadəcə gülümsədi... Ona yaxınlaşıb qədəhini dolduraraq əlini Nazimin çiyninə qoydu və yavaşca:
- Axtaran tapar, - dedi...
Nazim diksindi. Bütün bədəni titrədi. Hiss etdi ki, ayaqlarından başlayaraq bütün bədəninə xoş hisslər yayılır. 
Nazim nə baş verdiyini anlamırdı, özünü tanıya bilmirdi. Yox, deyəsən özünü idarə edə də bilmirdi.
Səhərin otuz üç-otuz beş yaşı olardı.
Nazim birdən öz yaşını xatırlayıb utandı. Hətta düşündüklərindən qorxdu. 
- Yox, olmaz, heç olmaz...
- Niyə də olmasın? Yüz ilin başında bir dəfə gəlmisən içməyə, ona da "olmaz" deyirsən?
Əli onu yüngülcə dümsüklədi.
Başı dumanlı-dumanlı düşündü ki, nə yaxşı ətrafdakılar onun ürəyindəkilərdən bixəbərdilər.
Özü-özündən utandı. Ayağa durdu: 
- Mən gedim, - deyəndə çalışdı ki, Səhərin üzünə baxmasın. Çünki baxsa, gedə bilməyəcək. 
İti addımlarla uzaqlaşmaq istəsə də, içkinin təsirindən ayaqlarının bir-birinə necə dolaşdığını hiss edirdi.
Birdən kimsə qoluna girdi: 
- Mən sizi belə yola sala bilmərəm, - dedi. - Evinizəcən ötürüm...
Nazim təkidlə:
- İşinə qayıt, sənə söz gələr, - desə də, xeyri olmadı. 
- Uşaqlar qulluq edəcəklər, - dedi. -Mənsə ağsaqqala qulluq edəcəm...
Evə nədənsə tez gəlib çatdılar. İçəri girəndə çevrilib onunla sağollaşmaq istədi.
Amma Səhər:
- Evinizi görüm, sonra gedərəm, - dedi. - Axı dostlarınız tək yaşasanız da, necə səliqə-sahmanlı olduğunuzdan çox danışıblar.
Fikirləşdi ki, dostları ondan daha nə danışıblar görəsən?
- Bax, mən də orda - yeməkxananın yaxınlığında balaca bir ev kirayə etmişəm. Nə qədər təmiz saxlasam da, təmiri olmadığından hər yanı uçub-tökülür...
Səhər evi gəzdi, hər tərəfə baxdı, Nazimin stolun qırağındakı köynəklərini şkafdan asdı, mətbəxdəki stəkanı, boşqabı yuyub yerinə qoydu. Elə bil ömrü boyu bu evdə yaşamışdı...
Nazim ondan gözlərini çəkmir, həm də Allaha yalvarırdı ki, Səhər tez getsin. Səhər isə, deyəsən, tələsənə oxşamırdı. 
Çaynikin altını yandırıb çay dəmlədi, iki stəkana süzüb oturdu divanda. 
Nazim bilmirdi neyləsin, lap yanında oturan bu qadına nə desin, nə istəsin?
Dönüb hətta onun üzünə də baxa bilmirdi. 
- Yaxşı çaydır, - dedi. 
- Amma nanə, mixək tapmadım, heç darçının da yoxdur. 
Nə düşündüsə, Nazimə baxıb:
- Eybi yox, gələn dəfə gələndə özüm alıb gətirərəm... - dedi.
"Gələn dəfə?".
Nazim nə deyəcəyini bilmədi...
- Nə əcəb bu yaşda ev-eşiyini buraxıb gəlib burda qalırsan, belə bir işlə məşğul olursan? 
Səhər elə bil bayaqdan bu sualı gözləyirdi. Göz yaşı bütün üzünə yayıldı. Hıçqıra-hıçqıra ağlamağa başladı:
- Dörd sinif oxumuşam, atam-anam ölüb, xalam saxlayıb məni. Ona da saxlamaq demək olarsa...
Bir az susub:
- Hər sözümə görə o qədər döyüb ki, məni... Saçlarımı darayanda o qədər daraqla başıma vurub ki...
Nazim birdən-birə Səhərin ağrılarını canında hiss elədi. Özündən asılı olmayaraq onun əlindən tutdu.
- İyirmi yaşımda qonşuluqda yaşayan bir oğlana qoşulub qaçdım... Bir il sonra ayrıldıq. 
Nazim onun əllərini bərk-bərk sıxırdı:
- Xalam geri qayıtmağımı istəmədi. Elə o vaxtdan kafelərdə işlədim...
Yenə susdu:
- Evim olmayıb mənim heç vaxt. Həmişə kiminsə küncündə... Amma çox arzulamışam özümün yuvam olsun. Özüm təmizləyim, yığım-yığışdırım, bəzəyib-düzəyim.
Dönüb Nazimə baxdı:
- Sən bilirsən, mənim heç vaxt gəlinciyim də olmayıb. Mənə kim alacaqdı ki, onu? Həmişə arzulayırdım ki, toyumda ilk gəlinciyimi əlimə götürə biləm... O da olmadı...
Yenə susdu:
- Hamı deyir gözəlsən. Amma bəxtim ki, gözəl deyil. Yaxınlaşan ancaq vaxt keçirmək istəyir, mənimsə ömrüm keçir. Evim-eşiyim olsun deyirəm. Mən də bir evin xanımı olmaq istəyirəm. 
Nazim danışdıqca, ağladıqca daha da məsumlaşan, gözəlliyinə gözəllik qatılan Səhəri ürək ağrısı ilə süzürdü. 
Bayaqdan getməyini istəsə də, indi qorxurdu ki, durub gedər.
- Səncə mən belə gözələmsə, niyə bəxtim də gözəl deyil? Kaş ki bu gözəllikdənsə, tanrı mənə bəxt verəydi, bəxt... 
Nazim:
- Elə demə, - deyib birdən-birə öz yaşını xatırlamağa çalışdı. Heç cür yadına düşmədi. "Bunun bu məsələyə nə dəxli var e"- deyib özünü qınadı. 
Səhər ayağa qalxıb qapıya doğru getdi... 
- Sizi də yormayım. Kafe bağlanmadan gedim heç olmasa qabları yuyum...
Bunu deyib boş otağa göz gəzdirdi, kədərli gözlərlə gülümsəməyə çalışdı:
- Amma çox qəşəng eviniz var, adam getmək də istəmir...
Bunu deyib əlini qapıya uzatdı. 
- Getmə!!
Nazim öz səsindən özü diksindi....
Ortaya uzun bir sükut çökdü... 
Səhər eşitdiyinə tam əmin olmaq istədi.
- Axı getməsəm olmaz, sonra da Oruc əsəbləşər, işdən də çıxarar.
- Çıxarsın, - dedi. - Daha nə ona, nə də onun işinə ehtiyacın yoxdur...
Səhər ağır-ağır gəlib bayaqkı yerində oturdu...

***

Su səsi gəldi qulağına. Axşamdan suyu açıq qoyub yatdığını düşünüb dilxor oldu. 
Amma su səsi itdi, əvəzində burnuna xoş bir qoxu gəldi. Əvvəlcə yuxuda olduğunu düşündü...
- Sənə gör nələr hazırlamışam səhər-səhər.
Yuxu deyildi, Səhər idi onun qarşısındakı...  Bilmədi neyləsin... 
Bu, heç vaxt yaşamadığı ən gözəl səhəriydi. Xatırlamağa çalışdı... 
Amma heç vaxt bu qədər xoşbəxt olmamışdı...
Qapıda taqqıltı səsi gəldi. Sonra kimsə düz üç dəfə qapını vurdu.  Zəng ola-ola həmişə qapını beləcə taqqıldadan Fəxri olardı. Həyəcanlandı: Görən kimdir belə?
Durub tərəddüdlə qapıya sarı getdi. Səhər içəri otağa keçib qapını örtdü.
Nazim qapını açanda özünü itirdi...
- Ata, bağışla, sən haqlıydın...
Atasını qucaqladı:
- Mən qayıtdım...
Nazim yerindəcə donub qaldı. Durub uzun-uzadı bir-birinə baxdılar.
İçəridəsə Səhərin ürəyi qəfəsdəki quş urəyi kimi çırpınırdı...

Kəmalə Mirzəyeva